Çifte Vatandaşlığı Olanlar Çifte Emekli Olabilir Mi?

Küreselleşen dünyada birçok insan mevcut şartlarını iyileştirmek, daha iyi bir eğitim almak, çeşitli hizmetlerden faydalanmak veya diğer sebeplerden ötürü bulunduğu ülkeden başka bir ülkeye göç etmektedir. Göç ettikleri ülkede de gerekli şartları sağlaması halinde ikinci bir vatandaşlığa hak kazanırlar. Böylece o ülkenin kendi vatandaşlarına sağladığı imkanlardan ve haklardan faydalanabilirler. Türkiye’de de birçok vatandaş iş bulmak veya daha iyi yaşam şartlarına sahip olabilmek için yurtdışına göç etmektedir. Göç ettikleri ülkede de vatandaşlık statüsüne geçip çalışarak kazandıkları birtakım haklarla kendi ülkelerinde de emekli olabilmeyi istemektedirler. Yurt dışında çalışıp kendi ülkelerinde de emekli olmak isteyenler için çifte vatandaş yurtdışı emeklilik hakkı mevcut. Ancak birçok vatandaş bu haktan haberdar değil. 1978’den beri yürütülen çalışmalar bahsedilen konumdaki vatandaşların ülkelerine dönmek istediklerinde sosyal hizmetlerden faydalanabilecek statüde olmalarını garantiliyor. Bu yazımızda sizler için çifte vatandaşlığı olanların çifte emekli olabilme imkanını ve şartlarını derledik.

5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kanunu uyarınca Türk vatandaşı olan veya izinle Türk vatandaşlığından çıkıp Mavi Kartlı statüsünde bulunanlar Türkiye’de bir gün dahi sigortalı çalışırsa Türkiye’de emekli olabiliyor. Fakat Türkiye’de hiç çalışmamış ve çalışma hayatlarının tümünü vatandaşı oldukları yabancı ülkede geçirmiş olanlar için durum biraz daha farklı . Bu kimselerin Türkiye’de emeklilik hakkı elde edebilmeleri için yurtdışı borçlanması yapmaları gerekiyor. Borçlanarak emekli olmak adı da verilen bu haktan faydalanmak için yurtdışında yaşayan ve biri Türk vatandaşlığı olmak üzere çifte vatandaşlığı bulunan kimselerin yurtdışında geçirdikleri sürenin tamamını veya bir kısmını borçlanmaları şart. Yurtdışında geçirdikleri sürenin tamamını veya bir kısmını borçlanan vatandaşlar emeklilik, yaşlılık, ölüm gibi uzun vadeli sigorta kolları için Sosyal Güvenlik Kurumu’na pirim ödediklerinde yurtdışında geçirdikleri süreler uzun vadeli sigorta kolları için hesaba katılıyor.

Yurtdışı Borçlanmasının Şartları

Çifte vatandaş olup yabancı ülkede yaşayan vatandaşlar gerekli şartları sağlamaları halinde borçlanarak kendi ülkelerinde de emekli olabilmektedir. Bunun için;

• 18 yaşını doldurmuş olmak
• Yurt dışında çalışmış veya çalışıyor olmak yahut yurt dışında ev hanımı olmak
• Türk vatandaşı olmak gerekiyor.

Bu haktan faydalanabilmek için kadın ve erkek vatandaşların birbirinden farklı şartları sağlaması aranıyor. Yurtdışı borçlanması yapmak isteyen vatandaşların borçlanmak istedikleri süreler de belli şartlara bağlanmıştır.

Kadınların Borçlanabileceği Süreler

• 18 yaşından sonra yurtdışında çalışılarak geçirilen sürenin tamamını,
• Yurtdışında bir çalışma dönemi sonunda işsiz geçirilen 1 yıllık süreyi iki defaya mahsus olmak üzere borçlanabilirler.
• Yurtdışında hiç çalışmamış olan kadınlar evli veya bekar olmalarına bakılmaksızın ev kadını olarak geçirdikleri süreyi ispatlayarak bu sürenin tamamını borçlanabilirler.

Erkeklerin Borçlanabileceği Süreler

• 18 yaşından sonra yurtdışında çalışılarak geçirilen sürenin tamamını,
• İki çalışma dönemi arasında kalması kaydıyla işsiz geçirilen 1 yıllık süreyi borçlanabilirler.

Yurtdışı Borçlanmasının Hesaplanması

Yurtdışı borçlanmasında ödenecek pirimler hesaplanırken; borçlanmak isteyen kişilerin, prime esas alınan günlük kazancın alt ve üst sınırları arasında belirleyeceği tutarın %32’si esas alınıyor.

Yurtdışı Borçlanması Nasıl Yapılır?

Bu haktan yararlanmak isteyen çifte vatandaşların, çalıştıkları süreyi ve ev kadınlarının ise ikamet sürelerini gösteren belge ile devlet tarafından belirlenen yerlere başvurmaları gerekmektedir. Söz konusu kimseler daha önce Türkiye’de hiç çalışmamışlar ise yurtdışında işçi olarak çalıştıkları veya kendi nam ve hesabına çalıştıkları süreleri bulundukları yerdeki Türkiye konsolosluğuna veya elçiliğe bildirerek yurtdışı borçlanma talebinde bulunmaları gerekmektedir. Başvuru yapacak kişilerin ayrıca her yıl SGK resmi sitesinde yayınlanan başvuru dilekçesinin son halini doldurması ve istenen belgeleri beraberinde götürmesi lazım. Bu belgeler;

• Yurtdışında aktif çalışan olarak geçirilen süreleri gösteren cetvel ve hesapları gösteren resmi kurumlardan alınmış belgeler,
• Yurtdışında kendi nam ve hesabına çalışanların bağlı oldukları vergi dairesinden aldıkları hizmet belgesi,
• Bulunulan ülkede yer alan Türk elçiliğinden yahut konsolosluktan alınacak onay belgesidir

Primlerin Ödenme Zamanı

Yurtdışı borçlanması için resmi kurumlara yapılan başvurudan sonra, emekli olabilmek için ödenmesi gereken primler hesaplanarak borçlanmak isteyen kişiye bildirilir. Yurtdışı borçlanma sırasında SGK tarafından tahakkuk ettirilen borç tutarının, tebliğ edildiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde ödenmesi gerekiyor. Bu süre içerisinde ödeme yapamayanlar yeniden müracaatta bulunmak zorundadır zira primlerini bahsedilen süre içinde ödemeyenlerin başvuruları iptal edilmektedir. Ayrıca yurtdışı borçlanması kapsamında yurtdışında geçirdiği süreleri borçlanan vatandaşlar daha sonradan bu süreleri borçlanmalarından vazgeçmek isterlerse, faizsiz olarak ödedikleri paraları geri alabilirler.

 Yurtdışı Borçlanması İle Emekli Olanların Çalışma Durumu

Gerek Türkiye’de gerekse bir başka ülkede yurtdışı borçlanması ile emekli olan kimseler dünyanın hiçbir bölgesinde çalışamaz, vergi mükellefi veya şirket ortağı olamazlar. Şayet olurlarsa yurtdışı borçlanmasından aldıkları emekli maaşları kesilir. Vergi mükellefliklerini, şirket ortaklıklarını veya sigortalılık hallerini sonlandırmaları halinde ise yeniden başvurmak koşuluyla kendilerine yeniden emekli aylığı bağlanır.

Yurtdışı Borçlanması ve Yurtdışı Borçlanmasıyla Emekli Olmak Arasındaki Fark

Genelde birbirine karıştırılan yurtdışı borçlanması yapmak ile yurtdışı borçlanması yaparak emekli olmak arasında çok ciddi bir fark bulunuyor. Yurtdışı borçlanması yapmak için yurda kesin dönüş şartı aranmazken yurtdışı borçlanması ile emekli olmak için yurda kesin dönüş şartı aranıyor. Ancak yurda kesin dönüşten kastedilen tekrardan Türkiye’ye yerleşmek değil. Yurtdışı borçlanması ile emekli olmak isteyen kimseler bulundukları ülkede yaşamaya devam edebilirler. Ancak yurtdışında çalışmamaları, bulundukları yabancı ülkeden işsizlik maaşı almamaları ve yurtdışında ikamete dayalı sosyal yardım almamaları gerekiyor. Bu üç unsur gerçekleşirse ‘yurda kesin dönüş’ yapmış sayılıyorlar ve Türkiye’de emekli olabiliyorlar.