İhtiyati haciz birçok insanın merak ettiği konulardan biri olarak sürekli gündemdedir. Özellikle haciz söz konusu olduğunda birden fazla haciz çeşidi ve yöntemi olması insanların kafasını karıştırmakta. Sizler için yazımızda haciz nedir? İhtiyati haciz nedir? İhtiyati haciz gerçekleşme koşulları nelerdir? İhtiyati haciz kararının icrası ne kadar süre içerisinde gerçekleşir? İhtiyati haciz nasıl kaldırılır? İhtiyati haciz nedeni ile tazminat davası açılabilir mi? Gibi akıllara takılan soruları yanıtladık. İşte ihtiyati haciz hakkında merak edilen her şey…
İhtiyati Haciz Nedir?
Haciz kelime anlamı ile bir alacaklının alacağını almak için borçludan talep ettiği ödemenin icra yolu ile alınmasıdır. İcra yolu ise borçlunun mal, mülk ve gelirleri üzerinden gerçekleşmektedir.
İhtiyati haciz ise alacaklının alacağını güvence altına almak için belli bir sürecin sonunda koyulan borcu olan kişinin mal varlığına el koyulması işlemidir. İhtiyati haciz bir çeşit geçici korumadır ve hukuki yollarla gerçekleşmektedir. Alacağı olan kişi tarafından mahkemeye başvurulması ile ortaya çıkan bir süreçtir. Şayet mahkeme tarafından kabul edilen ihtiyati haciz başvurularında borçludan teminat göstermesi istenir. Bu teminat en az ile en çok arasında olmalıdır. Teminatın belirlenen miktarda borçlu tarafından mutlaka ödenmesi gerekir.
Teminat ihtiyati haciz kararının önündeki bir aşamadır. Bu nedenle teminat yatırılmadan kesinlikle ihtiyati haciz kararı verilemez. Bu işlem bir çeşit geçici koruma oluşturabilmek için kullanılır. Birçok alanda kullanılmasına rağmen ağırlıklı olarak icra hukuku içerisinde kendine yer bulur.
İhtiyati Haciz Gerçekleşme Koşulları Nelerdir?
İhtiyati haciz hakkında gerçekleşebilmesi için bazı koşulların sağlanmış olması gerekir. Bu koşulların sağlanamaması durumunda kesinlikle ihtiyati haciz söz konusu olamaz. İhtiyati haciz gerçekleşme koşulları incelenmek istediğinde iki farklı açıdan incelenebilir. Bunlardan biri, ihtiyati hacze mesele olan alacak cinsinin para alacağı olması gerekliliğidir. Öte yandan ihtiyati hacze konu olan malın sadece para olması gerekmez. Aynı zamanda para olarak talep edilebilir bir alacak olması da ihtiyati haciz süreçlerinin gerçekleştirilebilmesi için yeterlidir.
İncelemeye konu olan bir diğer açı ise alacaklının alacağının herhangi bir rehin ile teminat altına alınmamış olma gerekliliğidir. Zaten rehin alınan bir miktar olduğu için ancak ihtiyati haciz alacaklı olan malın rehinin değeri düşülmüş hali ile istenebilmektedir. Dikkat edilmelidir ki alacak rehin ile teminat altına alınmış ise bu süreç gerçekleşir. Ancak teminat işlemi rehin ile gerçekleşmemiş ise normal ihtiyati haciz işlemleri sürdürülebilmektedir.
İhtiyati Haciz Yoluna Neden Gidilir?
İhtiyati haciz yoluna gidilmesinin birden fazla nedeni vardır. Bu nedenleri inceleyelim. Borçlu kişinin herhangi bir yerleşim yerinin olmaması yani ikamet etmemesi, borçlunun sahip olduklarını saklaması, kaçırması veya gizlemesi (taahhütleri yerine getirmemek amacı ile) veya alacaklının haklarını ihlal eden davranış ve işlemlerde bulunması ihtiyati haciz yoluna gidilmesinin başlıca nedenleridir. Bu sebeplerin yanı sıra iki farklı sebep de söz konusudur. Bunlar konkordato (tasdik talebinin reddedilmesi durumunda) ve tasarrufun iptal davasıdır. Aynı zamanda bu süreçlerde de ihtiyati haciz yolu tercih edilebilmektedir.
İhtiyati haciz kararının icrası ne kadar süre içerisinde gerçekleşir?
İhtiyati haciz kararı gerçekleştiği tarihten itibaren alacaklı 10 gün içerisinde haciz kararının icrasını istemelidir. Eğer alacaklı haciz kararının icrasını belirtilen süre içerisinde istemezse ihtiyati haciz kararı daha sonra uygulanamamak üzere kendiliğinden düşer.
İhtiyati haciz kararının icrası alacaklı tarafından ihtiyati haciz kararının verildiği mahkeme özelindeki icra dairesinden istenmelidir. Bu konu ile ilgili şikayetler de icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesine yapılmalıdır
İhtiyati Haciz Kaldırılma Süreci
İhtiyati haciz kaldırılma süreci iki yol ile gerçekleşebilmektedir. Bu yollardan ilki itiraz ikincisi ise teminat yollarıdır. Gerçek anlamda tamamen ihtiyati haczin kaldırılması bu iki yoldan itiraz yolu ile mümkün olabilmektedir. Teminat karşılığı ihtiyati haciz kalkmaz ancak teminat üzerinden devam eder. Borçlunun ihtiyati haciz kararına itirazı ancak belli nedenler ile gerçekleşebilmektedir. Bu nedenler mahkemenin yetkisine, ihtiyati haciz nedenlerine ve teminata bağlı olabilir.
Teminat karşılığı ihtiyati haciz kaldırılma süreçleri ise sadece borçluya sağlanan bir imkan dahilinde gerçekleşmektedir.
İhtiyati haciz nedeni ile tazminat davası açılabilir mi?
Evet, ihtiyati haciz yoluna giden alacaklının haksız çıkması durumunda borçlu kişi ve üçüncü kişiler alacaklıya haksız ihtiyati haciz gerekçesi ile tazminat davası açabilmektedir. Borçlunun tazminat davası açmasının asıl amacı ise ihtiyati haciz nedeni ile ettiği zararın karşılanması yani tazmin edilmesidir. Alacaklı haksız ihtiyati haciz koydurması durumunda alacaklının ve üçüncü kişilerin tüm zararlarından sorumlu tutulmaktadır.
İhtiyati haciz tazminat davası ise genel mahkemeler aracılığı ile açılabilmektedir.
