Birçoğumuz artık ipliği bile internetten alışveriş yaparak alıyoruz. Bu alışverişlerde alıcı ve satıcı fiziksel olarak aynı anda aynı ortamda olmamış oluyor hem de aslında alıcı ürünü görmeden alışveriş yapıyor. Ürünü görmeden alan alıcının haklarının korunması için uzaktan iletişim araçları ile yapılan satışlarda mesafeli satış sözleşmelerinin yapılması zorunludur. Satıcı ya da sağlayıcı bu sözleşmeyi alıcı veya tüketici ile yapmak zorundadır.
Mesafeli satış sözleşmelerinde ürünü görmeden ve teslim almadan yükümlülük altına giren alıcıyı korumak amaçtır. Bu sebeple mesafeli satış sözleşmeleri daha çok alıcı lehine hükümler içeren ve alıcının haklarını koruyan bir sözleşmedir. İnternet alışverişlerinde ürün aldığımız zaman otomatik olarak mesafeli satış sözleşmesi yapmış oluruz. Peki, istediğimiz ürün gelmediyse ya da ürün bahsedildiği gibi değilse o zaman ne yapabiliriz, ürünü iade edebilir miyiz?
Mesafeli Satış Sözleşmelerinde Cayma Hakkı Nasıl Kullanılır?
Mesafeli satış sözleşmelerinde aldığımız ürünü iade etmek istiyorsak ki iade sebebi birçok durum olabilir. Hatta iade hakkınızı kullanmak için hiçbir gerekçe göstermek zorunda değilsiniz. Bu durumda alıcı 14 gün içinde cezai şart ödemeden ve gerekçe göstermeden sözleşmeden cayabilir.
İnternet alışverişlerinde sadece mal değil hizmet de almak mümkündür. Eğer sözleşmeniz hizmetin ifasına yönelik sözleşme ise bu durumda sözleşmenin kurulduğu gün cayma hakkınızın süresi başlamış olur. Mal teslimine ilişkin sözleşme ise bu durumda tüketicinin teslim aldığı gün ya da tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin malı teslim aldığı gün cayma hakkı süresi başlamış olur. Yalnız mal taşıyıcı denilen kargo şirketine satıcı tarafından teslim edilmişse bu teslim tüketiciye teslim yerine geçmez. Bu durum cayma süresinin başlaması açısından önemlidir.
Cayma hakkı süresinin belirlenebilmesi için kanun;
– Tek sipariş konusu olup ayrı ayrı teslim edilen mallarda, tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin son malı teslim aldığı gün,
– Birden fazla parçadan oluşan mallarda, tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin son parçayı teslim aldığı gün,
– Belirli bir süre boyunca malın düzenli tesliminin yapıldığı sözleşmelerde, tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin ilk malı teslim aldığı gün
esas alındığını açıkça belirtmiştir.
Mal teslimi ve hizmet ifasına dair sözleşmeler birlikte yapılmışsa bu sözleşmelerde mal teslimine ilişkin cayma hakkı hükümleri uygulanır.
Cayma Hakkı Hatırlatılmazsa Sözleşmeden Dönülemez Mi?
Satıcı ya da sağlayıcı satış sözleşmesinde tüketiciye cayma hakkının olduğunu söylemek ve tüketiciyi cayma hakkı konusunda bilgilendirmek zorundadır. Eğer satıcı, alıcıya malı iade edebileceğini ya da sözleşmeden cayabileceğini söylememişse bu durumda satıcı 14 günlük cayma süresi ile bağlı olmaz. Bu süre cayma süresinin bittiği tarihten itibaren 1 yıl sonra sona erer. Yani alıcı 1 yıl içinde cayma hakkını kullanabilir, tabi ki eksik bilgilendirilmişse. Satıcı cayma hakkı konusunda alıcıya tam bilgi vermişse bu durumda bilgilendirmenin yapıldığı günden itibaren işlemeye başlayacaktır.
Cayma Hakkının Kullanılması Şekle Bağlı Mıdır?
Cayma hakkı için verilen süre dolmadan alıcı, satıcı ya da sağlayıcıya cayma hakkını kullanmak istediğini belirli şekle bağlı olmadan söyleyebilir. İsterse alıcı sitede varsa cayma hakkı formunu da doldurabilir. Burada önemli olan söyleme şeklinin ileride ispat açısından ortaya çıkaracağı sorundur. Alıcı cayma hakkını kullandığını yazılı şekilde belirtirse bu hakkını kullandığına dair ispat yükünü yerine getirdiğinden sorumluluğu doğmayacaktır. Alıcının cayma hakkını kullandığına dair satıcı, alıcıya bilgilendirme yapmak durumundadır.
Cayma Hakkı Kullanıldıktan Sonra Satıcı Ne Yapmalıdır?
Alıcı tarafından satıcı ya da sağlayıcıya cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirim yapıldıktan sonra 14 gün içinde satıcı malın bedelini, teslim masraflarını ve varsa tüketiciden aldığı başkaca masrafları iade etmek zorundadır. Alıcı ürünü ya da hizmeti satın alırken hangi ödeme seçeneğini kullanmışsa satıcı, o şekilde ve alıcıya hiçbir masraf ve yükümlülük getirmeden tek seferde ödemenin iadesini yapmak zorundadır.
Satıcı, yaptığı ya da yapacağı sözleşmeler ile cayma hakkının kullanımından kaynaklanan ve malın iadesi için verilecek kargo ya da taşıyıcı bedelini kendisi üstlenmek zorundadır. Eğer satıcı ön bilgilendirme yaparak iadelerde X kargo firmasının kullanılması zorunludur gibi bir bildirim yapmamışsa farklı kargo şirketi kullanıldığı durumda iadedeki kargo bedeli üstlenmek durumundadır. Bu bedeli alıcıya yükleyemez. Ürünün iadesi için malın teslimine ilişkin alıcının bulunduğu yerde taşıyıcının şubesi yoksa bu durumda satıcı, ürünü buradan aldırmak zorundadır. Ürünü aldırdığı yer sebebiyle ekstra masrafa girmişse bu durumda bu masrafın iadesini alıcıdan isteyemez.
Tüketici ya da alıcı, cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimde bulunduktan sonra 10 gün içinde malı satıcı ya da sağlayıcıya veya yetkilendirdiği kişiye geri göndermek zorundadır. Tüketici malı, cayma süresi içinde malın işleyişine, teknik özelliklerine ve kullanım talimatına uygun şekilde kullanmış ise oluşan bozulmalar ya da değişiklik varsa alıcı bu bozulmalar ve değişikliklerden sorumlu tutulamaz.
Cayma Hakkı Kullanıldığında Diğer Sözleşmelerden De Dönülmüş Olunur mu?
Cayma hakkı kullanıldığında varsa diğer sözleşmeler de sona erer. Bu durumda tüketici eğer malı kullanıma uygun kullanmamış ve bozmuşsa bunun dışında herhangi bir cezai şart, tazminat ya da masraf ödemek ile yükümlü değildir. Bu durumda satıcı ya da sağlayıcı cayma hakkının alıcı tarafından kullanıldığını yan sözleşmenin tarafı olan üçüncü kişiler varsa bu kişilere bildirim yapmak ile yükümlüdür.
Tüketicinin Cayma Hakkını Kullanamayacağı Haller Nelerdir?
Tüketici cayma hakkını genel olarak kullanabilir. Ancak bazı durumlarda tüketicinin cayma hakkını kullanması mümkün değildir. Bu durumlar aşağıdaki belirtildiği üzere şunlardır;
Yukarıdaki hallerde cayma hakkı kullanılamayacağı için bu durumda yapılan mesafeli satış sözleşmesi ile bağlısınız, cayma hakkınızı kullanamazsınız.
Dijital ortamda alışveriş yaparken satıcı ile yaptığınız mesafeli satış sözleşmelerini mutlaka okuyun. Eğer hakkınızı kısıtlayıcı hükümler varsa ve satıcı cayma hakkınızı kullandırmıyorsa öncelikle Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurun. Eğer Tüketici Hakem Heyeti’nden istediğiniz sonucu alamadıysanız dava açarak hakkınızı sonuna kadar savunun. Genel cayma hakkı süresi 14 gündür bu süreyi kısaltan hiçbir mesafeli satış sözleşmesi alıcıyı bağlamayacaktır. Bu sebeple de zamanım geçmiş iade edemem tarzında bir yanılgıya düşmeyin. Kanunun koyduğu kuralları ve kanunun size verdiği hakları sözleşmeler ile daraltmaya çalışmak ya da bu doğrultuda sözleşme imzalamış olmak sizi bağlamayacaktır. Çekinmeden hakkınızı arayabilirsiniz.
