Akreditif, uluslararası ticarette kullanılan bir ödeme aracı olup ithalatçı ile ithalatçı arasında garanti işlemi görür. İngilizce olarak Letter Of Credit olarak anılan akreditif; bir alıcı bir satıcı ve bu taraflara ait birer banka arasında kurulur. Akreditif, uluslararası mal alım – satımını kolaylaştırarak birbirini tanımayan firmalar arasında güven ortamı oluşturur.
Yurtdışına mal satan satıcı için parasını tahsil edebilmek ticari bir risk oluşturur. Bu kapsamda bankalar uluslararası ticareti kolaylaştırmak kurumsal firmaları bünyelerinde toplayabilmek için düşük komisyon ve ücretler ile akdreditif hizmeti verir. Genel olarak akreditif işlemlerinde, satıcı ile alıcı arasında bir akreditif sözleşmesi imzalanır ve alıcı bu şartlara göre akreditif işlemlerini başlatır.
Akreditif İşleminde Taraflar
Akreditif işlemlerinde Amir, Amir banka, lehtar ve lehtar banka olmak üzere dört taraf vardır.
Amir (Alıcı): Amir olarak adlandırılan kişi uluslararası alım işlemini yapan kişidir, bu kişi satıcı ile imzaladığı sözleşmeye uygun akreditif açmak ve malı teslim aldıktan sonra ücreti ödemekle yükümlüdür.
Amir Banka: Alıcının akreditif talebini alan ve belirlediği komisyon ve ücretler ile alıcı adına akreditif açan daha sonra satıcının sözleşmeye uygun teslimatından sonra akreditif bedelini alıcıdan tahsil ederek satıcıya ödemekle yükümlü olan bankaya amir banka denir.
Lehtar (Satıcı): Lehtar, ürettiği veya pazarladığı malı uluslararası satıma konu eden, adına akreditif açılan kişidir. Lehtar sözleşmeye uygun şekilde malları teslim ettikten sonra amir bankaya belgelerini sunarak akreditif bedelini tahsil edebilir.
Lehtar Banka: Lehtar banka, amir bankanın açtığı akreditifi alarak lehtara bildirir. Lehtara karşı herhangi bir para ödeme yükümlülüğü yoktur.
Akreditif Süreci Nasıl İşler
Akreditif terimini tam anlamıyla anlayabilmek için bu sürecin nasıl işlediğini iyi analiz etmek gereklidir. Bu kapsamda biz sizin için bir yönerge hazırladık.
- Akreditif süreci ilk olarak alıcı ile satıcının bir uluslararası mal alım satımı için akreditif açmak konusunda anlaşmaları ile başlar.
- Tarafların anlaşmalarından sonra, Amir (alıcı), kredisinin olduğu bir bankadan akreditif talebinde bulunur. Banka değerlendirmeler sonucunda akreditif talebini kabul ederse, satıcının bulunduğu ülkedeki lehtar bankaya akreditif bildirimi gönderilir.
- Lehtar banka akreditif bildirimini aldıktan sonra bunu lehtara bildirir. Lehtar eğer akreditifi kabul ederse bunu amir bankaya bildirir. Ardından sözleşmeye uygun şekilde mal teslimini yapmak için hazırlıklara başlar.
- Lehtar sözleşmeye uygun bir şekilde zamanında ve kusursuz olarak mal teslimi yaptıktan sonra elindeki belgeleri teyit edilmesi için lehtar bankaya sunar. Lehtar bankanın görüşünü aldıktan sonra amir bankaya malın teslimi ile ilgili belgeleri sunarak akreditifin paraya çevrilmesini talep eder.
- Amir banka belgeleri inceledikten sonra teslimin usulüne uygun olduğunu tespit ederse, malın bedelini lehtara ödenmesi için lehtar bankaya gönderir. Lehtar banka da ödemeyi lehtara geçere akreditif işlemini sonuçlandırır.
Akreditif Türleri Nelerdir?
Uluslararası satımlarda garanti olarak kullanılan akreditifin özelliklerine göre farklı birçok türü vardır. Akreditif açmadan evvel hangi akreditif türünün size daha uygun olduğunu tespit ederek bu süreçte sorun yaşama olasılığınızı azaltabilirsiniz.
Rücu Kabil Akreditif
Bu akreditif türünde, amir banka açtığı akreditiften geri dönebilir. Alım satım sözleşmesinin her aşamasında amir banka hiçbir sorumluluğa katlanmadan akreditifi kapatabilir, bu nedenle rücu kabil akreditif satıcılar için pek güvenilir bir yol değildir.
Gayri Kabulü Rücu Akreditif
Gayri kabulü rücu akreditif türünde, akreditif açan banka kendi isteğiyle bu garantisinden vazgeçemez. Ancak tüm tarafların onayıyla amir bankanın garantörlüğü sona erer. Onun dışında amir banka, hiçbir şekilde ödeme taahhüdünden dönemez. Bu nedenle gayri kabulü rücu akreditif türü satıcılar açısından oldukça avantajlıdır.
Teyitsiz Akreditif
Amir banka tarafından gönderilen akreditif bildirimini alan lehtar bankası, bu bildirime iştirak etmeden doğrudan lehtara bildirirse, buna teyitsiz akreditif denir. Teyitsiz akreditif de lehtar bankanın, lehtara karşı herhangi bir sorumluluğu yoktur.
Teyitli Akredidif
Teyitli akreditif, amir bankanın yolladığı akreditifi onaylayan lehtar bankası, lehtara karşı sorumlu hale gelir. Bu akreditif türünde lehtar banka lehtara karşı, amir banka lehtar bankasına karşı ödeme taahhüdü altına girer.
Devredilebilir Akreditif
Bu akreditif türünde, satıcı kendisine yüklenen yükümlülükleri bir başka satıcıya devredebilir. Ancak sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça bu devir sadece bir kez geçerlidir. Lehtar bankası, satıcıdan aldığı devir talebini amir bankasına bildirmekle yükümlüdür.
Rötatif Akreditif
Dönen akreditif olarak da bilinen bu akreditif türünde, zaman yahut para sınırı vardır ve bazı şartların gerçekleşmesi ile beraber kendiliğinden yenilenir.
Şartlı Akreditif
Şartlı akreditif türünde, alıcı tarafından satıcıya bazı işlemlerin yapılabilmesi için avans ücreti verilir. Bu avans ücreti de amir banka aracılığıyla ödenir.
Akreditif türleri kullanım amaçları ve şartlarına göre daha birçok türe ayrılmaktadır ancak uygulamada en çok karşılaşılan türler bunlardır. Eğer akreditif aracılığıyla yurtdışından mal alımı yapmak istiyorsanız, tüm bankalar ile görüşerek size en uygun komisyon ile akreditif açan bankayı bulabilirsiniz, ayrıca uzman bir bankacı ile görüşerek bu süreci daha iyi yönetebilirsiniz.
