Dernekler sivil toplum kuruluşlarıdır. Kanuna göre herkes önceden izin almadan dernek kurma hakkına sahiptir. Herkes kanunen yasaklanmamış, kamu düzenine ve ahlaka aykırı olmayan konularda çeşitli amaçlarla birleşerek dernek kurabilir. Dernek kurucularının fiil ehliyeti olmak zorundadır. Yani kurucular ayırt etme gücüne sahip, ergin ve işlem ehliyetine sahip kişiler olmalıdır.
Hükümet gerekçesine göre dernekler, en az 7 kişinin bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmesi gerekir. Kazanç paylaşma ve kar amacı gütmeden ortak amaç altında birleşmeli, tüzel kişiliği olmalı ve örgütlenmiş kişi topluluğu olmalıdır.
Çocuk derneklerine tüzel kişiler kurucu veya üye olamazlar. Çocuk derneklerinde kuruluş bildirimine, kurucu çocukların yasal temsilcilerinin izni eklenir. Bu durum zorunlu unsur olduğundan eksikliği halinde şekil şartı gerçekleşmemiş olur.
Dernek Kurma Şartları Nelerdir?
Dernek kurmak için derneğin amacı olmalıdır ve bu amaç etrafında toplanan en az 7 kişi gerekmektedir. Alt sınır 7 olmakla birlikte üst sınırda herhangi bir kısıtlama yoktur. Bu kişilerden kurucu üyeler de seçilmeli ki dernek kurulması için gerekli evraklar içinde olan kurucu üyeler tarafından imzalı belgeler ilgili yerlere verilebilsin.
Derneğin adı olmalıdır ve bu ad daha önce açılmış olan derneklerle aynı olmamalıdır. Dernek isimlerinde bazı özel kelimelerin kullanılması izne tabidir. Örneğin; Türk, Türkiye, Atatürk, Cumhuriyet gibi kelimeler. Ayrıca dernek amacıyla sınırlı olduğu için dernekler, dernek adlarında kapsayıcı ifadeler de bulunamaz.
Dernek için dernek tüzüğü yazılmalıdır. Bu tüzüğü hazırlamak oldukça basittir. Kanunen dernek tüzüğünde olması gerekenler belli olduğu için kısa bir araştırmayla dernek tüzüğünü kolayca yazabilirsiniz.
Bir dernek adresi olmalıdır. Eğer derneğin birden çok şubesi olacaksa hangi şubelerde ve hangi adreslerde derneğinizin olacağı belirli olmalıdır. Şubenin ve derneğin ikameti belli olmalıdır. Şube olacak binada farklı ikamet adresleri de varsa bunlardan dernek kurulmasına izin verildiğine ilişkin izin belgesi alınmak zorundadır.
Aşağıda dernek kurmak için yazdığım gerekli evraklardan kısmındaki tüm evrakları eksiksiz olarak tamamlamanız gerekmektedir. Yalnız aşağıdaki belgelerin asıl belge olması gerekmektedir. Fotokopi evraklar ile dernek kurulamaz.
Yukarıda sıralanan ilk 5 maddeyi yaptıktan sonra Dernekler Büro Amirliği’ne dernek kurmak için başvuru yapmanız gerekmektedir. Tüm evraklar eksiksiz olarak ve aşağıda belirttiğim adet şeklinde amirliğe teslim edilmelidir. Diğer ilçelerde ( büyükşehir belediye sınırlarındaki ilçeler hariç) dernek kurulacaksa evrakların birer adet fazla olması gerekmektedir.
Dernek Kurmak İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?
1.Gerçek veya tüzel en az yedi kurucu tarafından doldurulmuş ve imzalanmış Kuruluş Bildirimi Formu ( 1 adet)
2. Dernek kurucuları tarafından her sayfası imzalanmış Dernek Tüzüğü (2 adet)
3. Dernek kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde; bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın fotokopisi (1adet)
4. Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde, bu tüzel kişilerin derneklere kurucu olabilmesine dair İçişleri Bakanlığınca izin verildiğini belirten dernek kurucuları tarafından imzalanmış yazılı beyan (1adet)
5.Kurucular arasında yabancı uyruklular varsa, bunların Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgelerin fotokopileri (1adet)
6.Yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste (1adet)
7.Dernek merkezinin (ikametgah) tapu kütüğünde mesken olarak gösterilen yerlerde bulunacak olması halinde kat malikleri kurulunun oybirliği ile alacağı karar örneği (muvafakatname) (1adet)
Yalnız Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler hariç diğer ilçelerdeki dernek kuruluş işlemlerinde yukarıda belirtilen belgeler birer adet fazla verilir. Bu konuya dikkat edilmesi gerekir.
Dernekler, kuruluş bildirimini ve eklerini mülki idare amirliğine vermek suretiyle tüzel kişilik kazanırlar. Mülki idare amirliği dernek kuruluş bildirimini gün ve saat belirtilmek suretiyle dernekler birimine havale eder. Başvuru sahibine kuruluş bildirimi ve eklerinin alındığına dair (Dernekler Yönetmeliği Ek-1 de örnek) Alındı Belgesi verilir.
Dernek Tüzüğünde Olması Gerekenler
Dernek Tüzüğünün içeriği önemlidir. Kanuna göre bazı hususların dernek tüzüğünde yazması zorunludur. Aşağıda zorunlu olan bu unsurlar yer almaktadır.
Dernekler Mevzuatı ‘na göre;
-Derneğin adı ve merkezi. (Burada önemli olan derneğinizin adının daha önce kurulmuş olan bir derneğin adından farklı olması gerekir.)
-Derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için dernekçe sürdürülecek çalışma konuları ve çalışma biçimleri ile faaliyet alanı
-Derneğe üye olma ve üyelikten çıkmanın şart ve şekilleri
-Genel kurulun toplanma şekli ve zamanı
-Genel kurulun görevleri, yetkileri, oy kullanma ve karar alma usul ve şekilleri
-Yönetim ve denetim kurullarının görev ve yetkileri, ne suretle seçileceği, asıl ve yedek üye sayısı
-Derneğin şubesinin bulunup bulunmayacağı, bulunacak ise şubelerin nasıl kurulacağı, görev ve yetkileri ile dernek genel kurulunda nasıl temsil edileceği
-Üyelerin ödeyecekleri giriş ve yıllık aidat miktarının belirlenme şekli
-Derneğin gelir kaynakları
-Derneğin iç denetim şekilleri
-Tüzüğün ne şekilde değiştirileceği
-Derneğin feshi halinde mal varlığının tasfiye şekli
-Dernek geçici yönetim kurulu üyelerinin adı, soyadı, görev unvanı
Dernek tüzüğünde kanuna aykırı olmamak kaydıyla kanunen belirtilmesi zorunlu olan unsurlar dışında, tüzükte yer alması istenilen diğer hükümleri ekleyebilirsiniz.
