Dünyadaki en eski şey nedir? Diye hiç düşündünüz mü? Yüzyıllara meydan okuyup bugüne kadar gelen, binlerce yıl devirmiş, çağlar görüp geçirmiş bu şey, sizce ne olabilir?
Peki ya o, nasıl bunca zaman varlığını sürdürmeyi başarabildi? Hazırsanız, tarihte ilginç bir yolculuğa çıkalım…
İçindekiler
‘Her yeni mutlaka eskir, her doğan muhakkak ölür.’ Bu, doğanın değişmez kanunlarından biri. Canlılar için geçerli olan o kanun, eşyalar için de cârî.
İnsan eliyle yapılan her şey önünde sonunda yıpranmaya, yok olmaya mahkum değil mi? Tabiat, yaşadığımız dünya, hatta evren de bir gün yok olacak. Nitekim seller, fırtınalar ve depremler de bize bu hakîkati yeniden hatırlatıyor.
Sadece bazı şeyler daha uzun yaşıyor, daha geç yok oluyor. Fakat netice itibariyle onların da bir sonu var.
Peki; asırlar boyu mevcudiyetini devam ettiren, sayısız bâdireler atlatmış, dünyanın en eski maddesi nedir dersiniz?
ABD’li ve İsviçreli bilim insanları tarafından yapılan bir araştırma, söz konusu hususa ışık tutar nitelikte.
Bu araştırmaya göre, 1969 tarihinde Avustralya’ya ‘Murchison’ isimli bir meteor düşmüş. Meteorun üzerinde ise ‘güneş öncesi’ döneme ait olduğu düşünülen parçacıklara rastlanmış.
Bu parçacıklarda inceleme yapan araştırmacılardan Doç. Dr. Philipp Heck, konuyla ilgili yayınlanan akademik makalede şunları söylüyor:
‘’İncelemeye tâbî tuttuğumuz parçaların gerçek bir yıldız tozu olduğuna inanıyoruz. Bunlar, yıldızlardan dünyaya ulaşmış katı parçalar.
Görünen o ki; bu toz parçacıkları, daha güneş sistemi oluşmadan önce zaten vardı. Onlar yıldızların bünyesinde meydana gelmişlerdi. Derken; yıldızlar ömrünü tamamladı, şiddetli bir patlama gerçekleşti. Bunun sonucunda parçacıkların her biri uzay boşluğuna dağıldı.
Onun için bu tozları, ‘güneş öncesi parçacık’ olarak adlandırıyoruz. Bahsettiğimiz bu maddeler; yeni uydu, göktaşı, yıldız ve gezegenlerin ortaya çıkışında büyük rol üstlendiler.’’
Makalenin diğer yazarlarından Jennika Greer de, konuya ilişkin açıklamasında şunları dile getiriyor:
‘’Biz bu çalışma sürecini, göktaşı üzerindeki parçacıkları toza dönüştürerek başlattık. Tüm parçaları ayrıştırdık; sert yapılı, macun benzeri bir şey meydana geldi. Bu, sanki çürümüş fıstık ezmesi gibi kokuyordu.’’
İşte; bilim insanları, dünyadaki en eski şey nedir? Sorusuna cevap ararken oluşturdukları bu macunumsu kıvamlı maddeyi bir asidin içine koyarak erimesini sağladılar. Bundan geriye kalan şey ise, salt bir yıldız tozu oldu.
Yıldız tozu keşfedildikten sonra sıra, kaç yaşında olduğunu bulmaya gelmişti. Bunu yapabilmek için, kaç yıl boyu, uzay boşluğunda kozmik ışına maruz kaldığı incelendi. Zira bu ışınlar, değişik maddeler ile çarpıştığında yeni elementler açığa çıkıyordu. Onun için bu etkinin uzun süre devam etmesi, daha fazla yeni element meydana gelmesi demekti.
Dünyanın en eski şeyi nedir? sorusunun cevabındaki sırları birer birer aydınlatmak isteyen bilim adamları, yıldız tozunda bulunan elementleri incelemeye koyuldu. Sonuç ise oldukça şaşırtıcıydı:
Yıldız tozu dile kolay, tam tamına 7,5 milyar yaşındaydı! Dolayısıylaa, dünyadaki en eski madde sıfatını taşımaya o lâyıktı…
Halbuki yerkürenin yaklaşık 4,5 milyar yıl önce oluştuğu tahmin ediliyor. Güneşin başlangıcı da 4,6 milyar sene öncesine dayandırılıyor.
Bu itibarla yıldız tozunun onlardan daha uzun bir geçmişi olduğu muhakkak. 3 milyar yıl daha evvele uzanan köklü tarihiyle bu yıldız tozu, -tabiri câizse- kâinatın demirbaşı durumunda…
Tabii ki dünyadaki en eski şey nedir? Sorusuna verilebilecek tek yanıt, sadece bir yıldız tozu değil. Bilim insanlarının gün yüzüne çıkardığı farklı maddelerden de söz etmek mümkün. Bunları, ‘gezegenimizin antikaları’ diye nitelendirsek yanlış olmaz.
İşte, dünyamızın esrârengiz tarihinden günümüze yâdigâr kalmış en eski şeylerden birkaçı:
890 milyon yıllık bu fosil Kanada’da bulundu. Nature dergisi tarafından yayınlanmış bir araştırma, fosilin keşfine dair önemli bilgiler veriyor.
Makaleye göre; bahsi geçen fosil 890 milyon yıl önce yaşamış bir süngere ait.
9500 yaşında olduğu öne sürülen bu avize ağacı; dile kolay, 95 asırdır varlığını koruyor. Kaliforniya-Mojave Çölü’nde keşfedilen bu ağaç, -deyim yerindeyse- doğanın ölümsüz miraslarından.
Kelime anlamı olarak ‘stromalit’ ifadesi, ‘katmanlı bir yapı’ demek. Bunlar; mavi-yeşil alglerin (Siyanobakteri isimli mikroorganizma türünün) biyofilmlerinden meydana gelen tortu tanelerinin birikip donması, ardından birbirine yapışması ile oluşuyor. Genişlemeye eğilimli bir yapısı bulunan bu oluşumlar, sığ sularda ortaya çıkıyor.
İşte; Batı Avustralya’daki Shark Körfezinde, binlerce yıllık bir geçmişi olduğu düşünülen Stromalitler keşfedildi.
Şimdi de Güney Afrika’da yer alan Kruger Game Korusu’na uzanıyoruz. Burada yaşayan ‘baobab’ adlı ağaç, iddiaya göre en az 2000 yaşında.
Özetlememiz gerekirse; dünyadaki en eski şey nedir? Sorusunun cevabında 7 buçuk milyar yıllık olduğu ileri sürülen ‘yıldız tozu’ karşımıza çıkıyor.
Ne var ki; dünyanın en eski şeyleri fosillerden onbinlerce yıllık ağaçlara kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Peki siz, en çok hangisini daha ilgi çekici buldunuz? Yorumlarınızı bekliyoruz!
