Hukukta zaman aşımı, hukuk kuralları çerçevesinde belirli bir süre içinde gerçekleşmesi gereken eylemin gerçekleşmeyerek kişinin hak kaybına uğraması ya da bir hak elde etmesidir. Söz konusu terim genellikle ceza hukukunda ve borçlar hukukunda çok sık kullanılır. Hukukta meydana gelen zaman aşımı, genel olarak kişinin hak kazanması şeklinde sonuçlanır. Fakat her zaman hak kazanılmasından bahsedilemez.
Zaman aşımına örnek olarak işlenen bir suç ile ilgili yapılacak soruşturma örnek olarak verilebilir. Örneğin resmi evrakta yapılan sahtecilik suçunun zaman aşımı ilgili kanun hükümlerine göre 8 yıl olarak belirlenmiştir. Eğer savcılık, suçun işlendiği tarihten başlamak üzere 8 yıl boyunca bu suç ile ilgili hiçbir işlem yapmazsa, zaman aşımı söz konusu olur. Böylece ilgili kişi hakkında 8 yıldan sonra aynı suçtan dolayı soruşturma açılamaz.
Zaman Aşımı Süreleri Ne Kadardır?
Zaman aşımı için net bir süreden bahsedilmesi mümkün değildir. Bu süreler genellikle suça verilecek cezanın alt ve üst sınırına göre değişir. 5 yıldan daha düşük olan hapis cezasının söz konusu olduğu suçlarda 8 yıl, 5 ila 20 yıl arasındaki hapis cezaları için 20 yıl, 20 yıldan fazla olan hapis cezalarında 24 yıl, müebbet söz konusu olduğunda 30 yıl ve ağırlaştırılmış müebbette ise 40 yıldır.
Buradan da anlaşılacağı gibi cezanın miktarına göre belirlenmiş bir zaman aşımı süresi vardır ve bu süre genellikle cezadan fazladır.
Zaman Aşımının Kesilmesi?
Zaman aşımı süresi, ilgili soruşturma ve dosyada yapılan bir işlem sonucunda kesilir ve yeniden başlar. Söz konusu durum sebebiyle zaman aşımı süresi %50 oranında artabilir. Örneğin 8 yıllık zaman aşımı, sürenin kesilmesi ile toplamda 12 yıl olabilir ve bu süreden daha fazla olamaz.
