Günlük hayatımızda adliye ile işi olmayan yok denecek kadar az kişi bulunmaktadır. Kimimiz hukuk davasının tarafı olurken kimimiz de ceza davasının tarafı olmaktadır. Özellikle hukuk davasında birçok uyuşmazlık konusu bilirkişi raporları sayesinde çözüme kavuşturulmaktadır. Bilirkişi düzenleyeceği rapor ile davanın seyrini değiştirmektedir. Yanlış ya da hatalı düzenlenen bilirkişi raporları davanın taraflarının mağdur olmasına neden olmaktadır.
Birçok hakim bilirkişi raporu doğrultusunda başka herhangi bir araştırmaya gerek görmeden karar vermektedir. Bilirkişi raporunun önemine binaen kanun bilirkişilik kurumunu düzenlemiştir. Bu kurumda bilirkişi olmak için gerekli şartlar ve başvurulardan bilirkişi raporunun düzenlenme şekline kadar birçok konu düzenlenmiştir. Özellikle davanın tarafları düzenlenen bilirkişi raporunun, düzenlenme usulünün kanuni olup olmadığını bilmediği için bilirkişi şikayet prosedürünü de bilmemektedir. Bu yazımızda bilirkişi raporu hazırlarken nelere dikkat etmelidir ve kanuna aykırı bilirkişi raporu hazırlandığını düşünen davanın taraflarının ne gibi bir yola başvurabileceklerini ve şikayet haklarını inceleyeceğiz.
6100 sayılı HMK’ nın 279/4 “(Değişik: 3/11/2016-6754/54 md.)” Bilirkişi, raporunda ve sözlü açıklamaları sırasında çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hususlar dışında açıklama yapamaz; hâkim tarafından yapılması gereken hukuki nitelendirme ve değerlendirmelerde bulunamaz.”
6754 sayılı Bilirkişi Kanununun 3/1-2 “ (1) Bilirkişi, görevini dürüstlük kuralları çerçevesinde bağımsız, tarafsız ve objektif olarak yerine getirir.”
(2) Bilirkişi, raporunda çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hususlar dışında açıklama yapamaz; hukuki nitelendirme ve değerlendirmelerde bulunamaz. “
Hükümleri amir hükümler olup görevlendirilen bilirkişilerin bu amir hükümlere uygun olarak davranmak ve bilirkişi raporu hazırlamak zorunda oldukları aşikardır.
Kanundan da açıkça anlaşıldığı üzere bilirkişiler düzenledikleri raporlarda sadece kendilerinden istenen teknik ve alanında uzmanlık gerektiren konularda rapor hazırlayıp görüş bildirebilirler. Bilirkişi alanı ile ilgili ve talep edilen olaya ve duruma ilişkin bir değerlendirme yapıp tarafsızlığını şüpheye düşürmeyecek şekilde bir rapor hazırlaması gerekirken hem bilirkişi kanununda hem de HMK’ da belirtilen amir hükümlere aykırı olarak tarafsızlığını şüpheye düşürecek şekilde ve Hakim yerine geçerek hukuki değerlendirmede bulunduğu bir bilirkişi raporu hazırlaması halinde hukuki ve cezai sorumluluğu olacaktır.
Eğer bir davanın tarafı iseniz ve yargılamayı yapan hakim bilirkişi raporu hazırlaması için bir bilirkişi görevlendirmiş ise sizin burada dikkat etmeniz gereken, bilirkişi hangi konunun açıklığa kavuşturulması için görevlendirilmiş. Çünkü hakimin kendi bilgisi ile çözebileceği konularda bilirkişi görevlendirilmesi kanunen yasaktır.
Eğer hakim hukuki bir konuda ya da hakimin kendisinin çözüp karar verebileceği bir konuda bilirkişi görevlendirmek isterse sizin davanın tarafı olarak buna itiraz etme hakkınız vardır. Çünkü bilirkişi ücreti dava masrafı olduğu ve dava sonunda karar verileceği zaman davayı kaybeden tarafa yükletileceği için gereksiz ve zorunlu olmayan bir masraf altına sokulmuş olursunuz.
Yazımızın başında Bilirkişi Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanununda bilirkişilik kurumu ve bilirkişi raporunun düzenlenmesine ilişkin kanun maddelerinden bahsedilmiştir. Bilirkişi raporunun nasıl hazırlanması gerektiğini, bilirkişinin düzenlediği raporunda nelere yer verip nelere yer veremeyeceğinin hepsi kanunda düzenlenmiştir. Kanunda belirtilen durumları tek tek açıklamak gerekirse:
-Hakim kendi bilgisi ve yaşam tecrübesi ile çözebileceği uyuşmazlıklar konusunda bilirkişi görevlendirmesi yapamaz. Eğer hakim kendi çözebileceği konularda bilirkişi görevlendirmesi yaparsa tarafların bu ara karara itiraz etme hakkı vardır.
-Bilirkişi teknik ve çözümü uzmanlığı gerektiren konularda görevlendirilebilir.
-Bilirkişi raporunda çözüme kavuşturulması talep edilen konu dışında davanın başka bir konusu ya da yönü ile ilgili açıklama ve değerlendirme yapamaz.
-Bilirkişi raporunda dava konusu olaya ilişkin hukuki değerlendirmede bulunamaz.
-Bilirkişi rapor hazırlarken tarafsızlığını şüpheye düşürecek açıklama ve tespitlerde bulunamaz.
-Bilirkişi, görevlendirildiği mahkeme dosyasının tarafları ile tarafsızlığını şüpheye düşürecek şekilde ilişki kuramaz.
Eğer düzenlenen bilirkişi raporunun yukarıda sayılan kıstaslara uygun olmadığını düşünüyorsanız bilirkişi raporuna itiraz edebileceğiniz gibi bilirkişi hakkında şikayet hakkınızı da kullanabilirsiniz.
İlk olarak yargılamayı yapan mahkeme hakimi düzenlenen bilirkişi raporunun 6100 sayılı HMK’ nın 279/4 “(Değişik: 3/11/2016-6754/54 md.) “Bilirkişi, raporunda ve sözlü açıklamaları sırasında çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hususlar dışında açıklama yapamaz; hâkim tarafından yapılması gereken hukuki nitelendirme ve değerlendirmelerde bulunamaz.”
6754 sayılı Bilirkişi Kanununun 3/1-2 “ (1) Bilirkişi, görevini dürüstlük kuralları çerçevesinde bağımsız, tarafsız ve objektif olarak yerine getirir. (2) Bilirkişi, raporunda çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hususlar dışında açıklama yapamaz; hukuki nitelendirme ve değerlendirmelerde bulunamaz. “
hükümlerine aykırı olduğunu düşünür iseniz bir yazı ile ilgili bilirkişiyi, bilirkişi kuruluna bildirerek gerekli yasal işlemlerin başlatılmasını isteyebilirsiniz. Davanın taraflarından herhangi biri de hakimden bilirkişi raporuna ilişkin şikayet prosedürünün başlatılması için bilirkişi kuruluna yazı yazılmasını talep edebilir. Yargılamayı yapan hakim bilirkişi raporunun kanuna aykırı olmadığını düşünüp talebinizi reddederse, dilerseniz bilirkişi şikayet dilekçesi hazırlayıp bulunduğunuz yer Adli Komisyon Başkanlığı kalemine gidip şikayet dilekçenizi verip bilirkişi kuruluna gönderilmesini isteyebilirsiniz.
