Faktoring, ticari faaliyet gösteren şirketlerin, küçük esnafın yurtiçine yahut yurt dışına sattığı mal ve hizmetlere karşılık bulunan uzun vadeli alacaklarını faktöring şirketine devrederek bunun karşılığında finansman sağlamasıdır. Faktöring veren firmalar, temlik aldıkları alacaklara karşılık tahsilat, garanti veya finansman desteği verirler. Bu kapsamda, henüz daha gelişme aşamasında bulunan küçük şirketler, uzun vadeli alacaklarını kısa vadede nakde çevirebilir yahut riskli alacaklarını garanti altına alabilirler.
Faktoring işleminden bahsedebilmemiz için öncelikle bir mal veya hizmet satan birine (satıcı), bu mal veya hizmeti alan birine(alıcı) ve faktöring verecek bir firmaya ihtiyaç vardır. Yani genel olarak bakıldığında faktöring işleminden bahsedebilmemiz için üç tarafa ihtiyaç vardır.
Faktoring hizmetleri, 1980 yılından sonra Türkiye’de uygulanmaya başlanmış ve küçük çaplı işletmelerin büyümelerine olanak tanımıştır. Faktoring hizmetlerinden önce, sattığı mal için elinde uzun vadeli çeki yahut senedi bulunan kişiler, yüksek komisyon oranları ile bu kambiyo senetlerini bankalara kırdırmak zorunda kalıyordu, ancak faktoring hizmetlerinin gelişmesi ile beraber insanlar en az zararla alacaklarını temin edebilir hale geldi. 2006 yılında BDDK yaptığı düzenleme ile beraber faktöring işlemlerini resmi hale getirdi ve ülkemizde resmi olarak faktöring şirketlerinin kurulmasının önü açıldı.
Faktoring Ne İşe Yarar?
Faktoring veren firmalar, temlik aldıkları alacaklara karşılık müşterilerine üç farklı alanda hizmet sunarlar. Bu hizmetler; finansman, garanti ve tahsilat hizmeti olmak üzere farklılaşır ve hizmetin türüne göre de faktöringin kapsamı değişir.
Garanti Hizmeti
- Uzun vadeli çek veya senet karşılığında mal veya hizmet satan satıcılar, ticari hayatın olağan riskleri kapsamında zamanı geldiğinde bu alacaklarını tahsil edemeyebilirler. Bu sorunu aşmak isteyen satıcılar, faktöring şirketi ile anlaşarak alacağını garanti altına aldırabilir. Ekonomik olarak daha kendisini güven altına alamamış firmalar bu sayede ticari hayatlarını garanti altına alırlar. Faktoring şirketleri verdikleri garanti hizmeti kapsamında, borcun ödenmeme riskini kendi üzerine alır.
Tahsilat Hizmeti
- Faktoring firmalarının sağladığı hizmetlerden bir tanesi de tahsilat hizmetidir. Satıcı, elinde bulunan fatura, çek yahut senede bağlanan alacağını, faktöring firmasına devreder, faktöring firmasında belli bir komisyon karşılığında alacağın tahsil edilmesi için gerekli yönetim ve tahsilat işlerini yapar. Tahsilat hizmeti kapsamında, henüz gelişmekte olan şirketler paralarını tahsil etmekle uğraşmadan enerjilerini farklı alanlara yönlendirebilirler.
- Tahsilat yönteminde, faktöring firması alacağın tahsili için gerekli ihtarları, icra takiplerini kendi eliyle yerine getirir. Faktoring firmasının tahsilatını üstlendiği borçluyla ilgili olarak rapor hazırlayarak satıcıya sunulur.
Finansman – Nakit Hizmeti
- Uzun vadeli olarak mal veya hizmet satan satıcılar, bu yüzden kısa vadede nakit sıkıntısı içerisine girebilirler. Bu durumda olan satıcılar alacaklarının belli bir oranını faktöring lehine feragat ederek faktöring firmalarından belirli avanslar alabilir. Faktoring firmaları, temlik aldıkları alacaklara karşılık nakit hizmeti kapsamında, alacağı devredene belli bir avans verir ve ardından alacağı tahsil ettikten sonra anlaşılan tutar üzerinden geri kalanı alacağı temlik verene iade eder.
- Nakit hizmetinde faktöring firmaları genellikle alacağın %20’si üzerinden işlem yapmaktadır. Satıcının işlem hacmine göre bu oran daha aşağılara düşebilir.
Faktoring Türleri Nelerdir?
Faktoring hizmeti almayı düşünen küçük şirket ve esnafların, hizmet almadan önce alacağı hizmet konusunda bilgi sahibi olması önemlidir. Bu kapsamda faktöring şirketlerinin verdiği hizmetleri hangi şekilde verdiğini sizin için derledik.
- Yurtiçi – Yurtdışı Faktoring
Faktoring türlerini, yurtiçi ve yurt dışı olarak iki türe ayırabilir. Yurtiçi faktöringde, mal ve hizmeti satan, alan ve faktöring şirketi aynı ülke sınırları içerisinde yer alır ve alacağını faktöringe devretmek isteyen satıcı, bir sözleşme ile alacağını temlik ederek faktöring hizmeti alabilir.
Yurtdışı faktöringde, mal ve hizmeti satan ile alan farklı ülkelerde yer alır. Faktoring firmaları bu durumda peşin, sabit ve değişken faizli olmak üzere 3 farklı şekilde faktöring veren firmaya ödeme yapabilir.
- İhracat – İthalat Faktoringi
Aynı ülke sınırları içerisinde bulunmayan alıcı ve satıcı, normal şartlarda denizaşırı satış yaptıklarında bankalar aracılığıyla birbirilerine akreditif açarlar. Akreditif açan banka malın teslimi ile beraber paranın kullanılmasına izin verir. Faktoring firmaları da belli komisyon ücretleri ile, akreditifle uğraşmadan alıcı ve satıcı için belli garanti hizmetleri sunabilir.
- Tam Faktoring
Türkiye’de daha çok fabrikalar tarafından kullanılan tam faktöring, faktöringin tüm hizmetlerini kapsamaktadır. Yani nakit sıkıntısına düşen satıcıya bir yandan nakit akışı sağlanırken diğer taraftan alacaklar garanti altına alınır. Tam faktöringde, faktöring firmaları %40 – 45 civarında komisyon ücreti alırlar.
- Rücu Hakkı Saklı Faktoring
Faktoring firması, satıcıdan temlik aldığı alacağın ödenmemesi halinde, satıcıya rücu ederek alacağını alabildiği faktöring türüdür. Bu hallerde faktöring firması, riski satıcının üzerinde bırakır ve satıcıya yaptığı tüm ödemeleri geri isteyebilir.
- Gayri Kabili Rücu Faktoring
Gayri kabili rücu faktöring türünde, faktöring firması alacağı temlik alırken riski de beraber üzerine alır. Diğer faktöring hizmetlerine göre daha yüksek komisyonların söz konusu olduğu gayri kabili rücu, satıcılar açısından daha avantajlı bir faktöring türüdür.
- Örtülü Faktoring
Örtülü faktöring, satıcı temlik verdiği alacağına ilişkin belli oranda garanti alır. Faktoring firması, alacağı, borçludan tahsil edemese bile sigorta ettiği kısmı satıcıya ödemekle yükümlü olur.
Faktoring Şirketlere Ne Avantaj Sağlar
Faktoring hizmeti alan şirketler;
- Ticari sermayelerini artırırken, piyasaya olan borçlarını azaltabilirler.
- Yurtdışına veya yurtiçine daha rahat satış yaparak rekabet güçlerini arttırabilirler.
- Vadeli satışlar ile müşterilerinin memnuniyeti arttırabilir hatta vadeli satış yaptığı için alıcı ile pazarlık masasında eli güçlü olabilir.
- Bankalardan kredi sağlayarak yüksek faiz vermek yerine, kendi öz kaynaklarından finansman sağlayabilir.
- Faktoring firmalarının verdiği bilgiler ışığında hangi firmaların tehlikeli hangilerinin güvenilir olduğunu tespit edebilir.
- Alacakların tahsilatını faktöring firmasına devrederek asıl işine odaklanabilir.
