İhtiyati haciz, borçlunun mal kaçırmasını engellemek için yetkili mahkemeler tarafından borçlunun mallarına konulan tedbir kararıdır. İhtiyati haciz ile normal haciz arasında ciddi farklılıklar vardır ve bundan dolayı karıştırılmaması gerekir. İhtiyati haczin gerçekleşebilmesi için karar veren mahkeme, genellikle borcun %15’i kadar teminat talep eder. Bu teminat, borçludan değil, alacaklıdan istenir. Eğer teminat yatırılmazsa söz konusu karar geçersiz olur. Ancak mahkemeler nadiren de olsa teminat talep etmeyebilir.
İhtiyati haciz işleminin temel amacı, borçlunun mallarını kaçırmasını engellemektedir. Bundan dolayı alacaklı icra dairesine değil, direkt mahkemeye giderek süreci başlatır. Bunun için ise borcun kesinliğini kanıtlayan delilleri ve belgeleri mahkemeye sunmak zorundadır. Bunu yaparak mahkemeyi ikna ettiğinde, mahkeme borçluya herhangi bir süre vermez ve direkt olarak ihtiyati haciz uygular. Bu aşamadan sonra borçlu mallarını üçüncü kişilere devredemez ya da satamaz.
Normal hacizde süreç icra daireleri üzerinden başlar ve icra dairesi bunun için herhangi bir belge talep etmez. Ayrıca borçluya burada süre verilir. Böylece haciz işleminden önce borcun ödenmesi ya da borca dair itirazlar yapılabilir.
İhtiyati hacizde borçluya herhangi bir süre verilmeden işlemin uygulanması, borçlunun haklı çıkması durumunda haksız yere mağdur edildiği anlamına gelir. Bu tür durumlarda borçlunun zararının karşılanması, alacaklıdan alınan teminattan karşılanır. Teminatın alınmasının nedeni de bu durumdur.
İhtiyati haciz kararı uygulandıktan sonra borçlunun buna itiraz etme hakkı vardır. Bunun için 7 günlük sürede gerekli itirazların yapılması gerekir. Bu sürede itiraz yapılmazsa, ihtiyati hacze ilişkin itiraz hakkı kaybedilmiş olur.
