Yoksulluk ve iştirak nafakası, boşanma davasına bağlı olarak oluşan yeni durum sebebiyle verilmesi gereken nafakalardır. Bu nafakaların kime ve hangi miktarda ödeneceğine dair net bir rakamdan bahsedilemez, fakat uygulama yöntemleri ile ilgili belirlenen genel çerçeveye göre hareket edilir.
Öncelikle yoksulluk nafakası ile iştirak nafakasının birebir aynı olmadığının bilinmesi gerekir. Boşanma sonrasında bu nafakalardan sadece birisinin ya da her ikisinin aynı anda ödenmesine karar verilebileceği gibi ikisini verilmemesine dahi hükmedilebilir. Dolayısıyla bahse konu nafakaların ayrı ayrı değerlendirilmesi çok daha doğru olacak ve anlam karmaşası yaşanmasının önüne geçecektir.
Yoksulluk nafakası, boşanma sonrasında yoksulluğa düşecek kişinin bu durumdan kurtulması ve hayatını devam ettirebilmesi için ödenen paradır. Buradaki en önemli sorun yoksulluğun nasıl belirleneceğidir. Bu konuyla ilgili yüksek mahkemeler, her somut olayı kendi içinde değerlendirmiştir. Fakat yerleşmiş içtihatlara göre kişinin yeme, içme, ulaşım, barınma, sağlık, eğitim ve kültür ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli gelirinin olmaması, o kişinin yoksul olarak kabul edilmesine neden olur.
Bu nafakanın verilmesine ilişkin hüküm için mahkemede ilgili tarafın talebi gerekir. Bu talebe göre hakim tarafından karar verilir. Normalde söz konusu nafakanın kusurlu kişi tarafından ödenmesi gerekirken, bunun aksi yönde kararlar olduğu da bilinir. Yoksulluk nafakası süresizdir ve alan taraf evlenene kadar bu nafaka devam eder.
İştirak nafakası, velayeti kendisine verilmeyen çocukların masraflarının karşılanması için ilgili tarafın ödediği nafakadır. Bu nafaka için eşlerin kusur durumuna bakılmaz, sadece çocukların giderleri dikkate alınır. İştirak nafakası, çocuklar 18 yaşına gelene kadar devam eder, fakat 18 yaşından sonra da eğitim hayatına devam edenler için nafaka ödenir.
