Alacaklara ilişkin zamanaşımı kanunla başka şekilde belirtilmemiş ise on (10) yıl işlem tesisi yapılmamış alacaklar kendiliğinden zamanaşımı na düşer. Ancak Varlık Yönetim Şirketlerine devredilen banka alacakları TMSF (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu) kapsamında olduğundan zaman aşımı süresi 20 yıl olarak yorumlanmaktadır. Konuya yazımızda ayriyeten değineceğiz.
Günümüzde alacak verecek kaynaklı bir çok icra dosyası işleme girmektedir, özellikle Banka kredi ve kredi kartları kaynaklı yasal takipler oldukça çok olmak birlikte bir çok tüketici borçtan kaçmakta ödememekte yada acaba zamanaşımı na düşer mi yada borçtan kaçarsam kurtulur muyum gibi bir zanna kapılabilir.
Bu yazımızda siz değerli okuyucularımıza zamanaşımı nasıl işler alacaklı ve borçlu açısından genel çerçevede değerlendireceğiz. Tabi yazımızın bilgilendirme amaçlı olduğunu konu esasına ilişkin mağdur olmamak için konu uzmanlarından (avukat, hukuk bürosu..vb) destek almak, danışmak illaki yararınıza olacaktır zamanaşımı dolayısıyla geri dönülemez ve telafi olmayan sonuçlar oluşabileceğini hatırlatırız.
Bankadan kredi kullandınız yada bir kredi kartınız bunu ödemediniz bunun zamanaşımı na düşmesi yada ne kadar sürede ödenmez ise zamanaşımına düşer. Burada temel mantık daha doğrusu alacağı zamanaşımı na düşüren neden borçlunun bulunamaması ve kaçması değil alacaklının takibi bırakması veya aksatmasıdır.
Alacakların takibine ilişkin işlem silsilesini bakarsak, öncelikle banka kredi veya kart biz buna banka borcu şeklinde toparlayalım. Banka borcu doksan (90) ödenmediğinde yani üç dönem ödenmediğinde borç yasal takip birimine devreder buradan da on beş ile kırk beş gün içinde bankanın hukuk bürosu yani avukata devredilir ve borçlunun muhatabı artık banka değil direk vekili olan avukat olur. Zaten buraya gelene kadar banka defaatle borçluyu aramış ve ödeme telkininde bulunmuştur.
Burada avukat ilgili kişiye icra müdürlüğü marifeti ile ödeme emri gönderir gelen bu ödeme emrinde, borcu ödenmesi, mal beyanında bulunulması ve varsa itirazın yapılması bahisle yedi gün süre veren ve süre sonunda borcun ödenmesini ister. Bu aynı zamanda ilamsız icra takibinin başladığı anlamına gelir ve karar yasal süre sonunda karar yani borç kesinleşmiş olur. İşte burada on yıllık zamanaşımı süresi başlamış olur.
Tabi karar tebliğ edilmedi veya borçu bulunamadı gibi gerekçeler aslında borçluyu kurtarmaya bilir borçluya ulaşılamama gibi durumlarda, 7201 Sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır Merniste kayıtlı adrese, kaydınız yoksa nüfusunuzun kayıtlı olduğu muhtarlığı, son verilmiş olan adresinize ilgili kanun doğrultusunda tebliğ yapılır. Kişi E-Devleten zaten adına açılan dosyaları görmesi de mümkündür. E-Devlet üzerinde görünen bir icranız var ise mutlaka takip ediniz adres veya nüfus kayıtlı mahalle/köy muhtarlığınıza bırakılabilir bu hususlara dikkat edin.
Diyelim ki adınıza icra dosyası açıldı maaşınız yok mal yok mülk yok bir kuru canınız var o zaman alacaklı bekler hatta 2-3 yıl tahsilat olmayan alacağa esas icra dosyasının e-devletten kalktığına da şahit olmaktadır bu durum borcun düştüğü silindiği unutulduğu anlamına gelmez icra harcı yatırılmadığı için dosya İcra Müdürlüğünce sadece geri bırakılmıştır. Bir Mal edinmeniz veya SGK lı bir işe girmenizde hemen aktif olur ve maaşınıza, edindiğinin mallara icra ve akabinde haciz konulur. İşte icra dosyasının tekrar aktif olduğu anda on yıllık zamanaşımı tekrar sıfırlanmış olur. Yada alacaklı dokuz yıl bekler son yıl dosya harcını yatırır ve süreyi tekrar sıfırlar.
İcra zamanaşımı yoktur yani alacaklı kişinin maaşına borcun esası süreye takılmadığı sürece maaştan kesinti yapabilir kesintinin esası borç bitinceye kadar olduğu için borç bitmeden maaş haczinin kalkması yada kaldırma telebinde bulunulması mümkün değildir. Yine taşınır taşınmaz mallara konulan satılamaz şerhleride aynı kapsamdadır borç bitmeden yani borcun tahsiline yeter haciz yapılmadığı sürece şerhlerin kaldırılması yada varsa banka hesaplarına (maaş hesapları hariç) konulan blokelerin kalkması/kaldırılması talep edilemez.
Burada alacaklıya binen husus, taşınır veya taşınmazın satışa çıkartılması kısmında zaman sınırlaması vardır. Araca konulan satılamaz şerhi esas süreye bağlıdır ancak araç satışa çıkartıldığında altı (6) ay içerisinde satışının tamamlanması gerekir süre sonunda satış gerçekleşmez ise masraflar alacaklıya kalmak esası ile araç geri sahibine iade edilir. Bu yüzden değeri düşük araçlara şerh konulur ama satış gibi bir işlem bina edilmez 3-5 bin liralık araç için değmeyecektir ve satışı da sıkıntılı olacaktır. Ama aracınız yeni ise icra araba satışlarını dört gözle bekleyenlerin olduğu da bilinmekte.
Yine, satışa hazırlanıp çıkartılan ev arsa gibi menkuller ise bir (1) yıl içerisinde satışının tamamlanması gerekir aksi durumda sahibine iadesi kanuni zarurettir masraflarda aynen alacaklıya kalacak şekilde. Ancak menkul satışları da kolay olmakta ve sadece icralardan ev araba kovalayan bu işi ticarete dökenler olduğu için satış işi kolay olacaktır.
Bankalar alacaklarını satışa çıkartırlar ve kanunla kurulmuş olan bu şirketler tüm hakları ile birlikte bu alacakların sahibi olurlar yukarıda belirtilen zaman kavramı aynen geçerli olmakla birlikte TMSF kapsamında değerlendirilen bu alacaklarda zamanaşımı 20 yıl olarak değerlendirilmektedir. Varlık şirketlerine devredilen borçlara ilişkin ayrıntılar buradan.
Yine diğer takibe ve icraya konu olan telefon internet abonelikler gibi alacaklarda aynen on yıllık zamanaşımı na tabidir yine burada size gelen bir ödeme emri var ise dikkate alınacak tarih borcun oluştuğu son fatura tarihi itibarı ile zaman aşımı hesaplanabilir.
Zamanaşımına giren bir borcunuz var yada ödemediğiniz bir borcunuz varsa İcra Müdürlüğünde adınıza bir dosya açılmış mı takip etmenizde yarar var hatta ara sıra e-devletten kontrol ediniz alacaklı icra müdürlüğünden adınıza bir ödeme emri çıkartabilir ve yasal adresinize tebliği sağlayabilir. Buna itirazları beş (5) gün içinde yapmanız gerekir aksi halde karar kesinleşir ilamsız icralarda itiraz edilmezse kesinleşecektir. O yüzden mutkala ama mutlaka itiraz edin İcra Müdürlükleri borcun zaman aşımına düşme durumuna Re’ sen bakmamaktadırlar. Yukarıda da belirttiğimiz üzere size ulaşmış bir bir ödeme emri olmayabilir bunu iyi takip edin 7201 göre bir tebliğ yapılmış olabilir. Muhtara, eşinize, komşunuza, apartman yöneticisine vs… verilmiş olabilir. Hatta Apartman kapısına dahi tutanak ile asılmış olabilir.
Borçlunun ölmesi halinde borcun esasına halel gelmez aynen murislerine intikal eder zamanaşımı konusunda takip bu durumda murislere düşmektedir. Ölenin terekesi ve borçları kıyaslanarak borç fazla ise reddi miras yapılabilir bunun için vefatı takiben doksan gün içinde reddi miras işleminin yapılması gerekir süre aşılırsa ret işlemi de yapılamaz.
Konu hakkında hukuki destek almanızı şiddetle tavsiye diyoruz, ancak aklınıza takılan olursa konu altından yorum olarak iletiniz genel çerçevede yardımcı olmaya çalışırız, esen kalın…
