Sağlıklı ve lezzetli bir besindir dondurma. Kolay kolay kimsenin karşı koyamadığı bir tada sahip olması, yüzyıllardır süren bir tarihi ve birbirinden farklı aroması ile bir tatlı kültürüdür. Hangi toplum olursa olsun kendilerine ait bir dondurma tarifleri vardır mutlaka.
Vazgeçilmez yaz tatlısı olan dondurma ülkemizde de tarihi bir yere sahiptir. Öyle ki Maraş dondurması, ülkemizin kültürel tatları arasında dünyaya tanıtılmaktadır. Maraş dondurma tarifine geçmeden önce;Maraş dondurmasının ortaya çıkışı, marka haline gelmesi, turistik amaçlarla kullanılması gibi konuları ele alacağımız yazımızda, kısacası bir dondurmanın bir dünya markası olmasını anlatacağız.
Ve tabi ki, bahsi geçen muhteşem Maraş dondurmasının tarifini vermeden olmaz. Herkesin evinde yapabileceği kolaylıkta Maraş dondurma tarifi ile de yazımızı amacına ulaştıracağız.
İçindekiler
Birbirinden lezzetli çeşitlerin bulunduğu Türk mutfağında, dondurmanın ve dondurmacılık mesleğinin yeri de ayrıdır. Henüz ata yurtta (Orta Asya) iken dondurulmuş besinlerin tatlı olarak tüketildiğine dair bulgulara rastlamak da mümkündür. Bulunulan bölgenin coğrafî şartları nedeni ile yaz aylarında çeşitli yöntemlerle dondurulmuş meyveler ve şerbetler tüketilirdi. Zamanla Anadolu’da 13. Yy. Selçuklu Döneminde görülen dondurulmuş tatlılar, özel olarak karların muhafaza edilmesi için tasarlanan karlıklarda hazırlanırdı.
Osmanlı döneminde de devam eden dondurulmuş tatlı geleneği, daha kapsamlı bir hâl almaya başladı. Saray tarafından tayin edilen “karcıbaşı” ve “buzcubaşı”, esnafın tatlı yapımında ihtiyacı olan karı temin ederek dağıtımını sağlardı. 17. Yüzyıla gelindiğinde ise şu anda bildiğimiz dondurma yapımı gerçek anlamda başladı. Yaz aylarının aranan tatlısı ve ticarî anlamda satışa sunulan ürün haline gelmesi yine aynı döneme denk gelir.
Önceleri tatlıcı, kestaneci, helvacı, muhallebici gibi esnaflar tarafından satılan dondurma, zaman ilerledikçe ve aranan bir lezzet haline geldikçe kendi başına bir meslek olmaya başladı.
Uzun yıllardır yemek kültürümüzün bir parçası olan dondurma, yöresel lezzetlerimiz arasında da bulunuyor. Hepimizin büyük bir iştahla yediği Maraş dondurması da coğrafi işaretlemelerde kendine has kıvamı ve tarifi ile yerini almıştır. Maraş dondurmasının ortaya çıkışı dondurmanın kültürümüze yerleşmesine göre daha yakın bir dönemdedir.
1920 yılında Halep’ten gelerek Kahramanmaraş’a yerleşen Hacı Mehmet adlı kişinin, bölgede salepli dondurma yapmaya başlaması ile ortaya çıkmıştır. Kısa bir süre sonra Kel Ali (Kıyak) lakaplı kişinin salep ve keçi sütünü dövme demir kaşık ile karıştırarak, daha özlü ve kıvamlı bir hale getirmesi ile de meşhur Maraş dondurmasının temeli atılmıştır.
Maraş dondurmasının gelişimi de yine ortaya çıkışında olduğu gibi yakın bir döneme denk gelmektedir. 1980’lerin ortalarına kadar evlerde ve küçük işletmelerde yapılan Maraş dondurması, atölyelerde teknolojik cihazların kullanılması ile birlikte daha büyük bir sektör haline gelmiştir. Soğutucu araçların kullanılması, muhafaza sistemlerinin geliştirilmesi ile Türkiye içerisinde dağıtımına da aynı dönem başlanmıştır.
Günümüzde yurt dışı da dâhil olmak üzere birçok yerde Maraş dondurması satışı yapan kafeler açılmıştır. Tüm bu süreçlerden sonra Maraş dondurması hem yöresel hem de ülke bazında bilinen tatlar arasına girmiştir.
Maraş dondurması lezzetinin yanı sıra, sunumu ile de belleklerimize yer etmiş bir tattır. Mevsimlik tüketiminin fazla olmasından dolayı, yaz aylarında tatil beldelerinde de satışı artan bir üründür. Fakat satışının yaz aylarında rekabet derecesinde artmasının sebebi sadece lezzeti değildir. Başta da belirttiğimiz gibi sunumudur.
Dondurmacılık geçmişten günümüze kabul gören bir zanaattır. Günümüzde bu zanaatın yapım, üretim ve sunum aşamaları ayrı kollar halinde devam ettirilir. Hepimizin aşina olduğu bir kavram haline gelen Maraş dondurmacısı, adeta ürünün ayrılmaz bir parçası ve lezzetinin sırrı olarak görülür.
Maraş dondurmasının sunumu ve yapımını ele alan dondurmacıların, yöresel kıyafetleri ve dondurma sunarken yaptıkları akrobatik hareketleri turizm konusunda da önemli bir rol almasını sağlar. Tatil beldelerinde başlatılan Maraş dondurmacısı geleneği, şimdilerde yurt dışında da çeşitli organizasyonlarda ve etkinliklerde yer almaktadır.
Dondurmanın evde yapımı Türk mutfaklarında geçmişten beri süregelen bir durumdur. Sıcak bölgelerde tatlı ihtiyacını karşılaması sebebi ile tercih edilen dondurma, birbirinden farklı tariflerle sunulabilmektedir.
Maraş dondurması her ne kadar yapılışı zor bir dondurma türü olsa da, sizin için kolaylık sağlayabilecek bir tarifi paylaşmaya karar verdik.
Kahramanmaraş’ta 32 çeşit Maraş dondurma tarifi bulunmaktadır. Her birinde yapılırken kullanılan malzeme ve süreçler farklılık gösterir. Biraz daha ticari amaçla ele alınan Maraş dondurmalarında kullanılan bu çeşitleri, daha teknolojik cihazlar ile yapabilmek mümkün. Bu yüzden sizin için sunacağımız Maraş dondurma tarifinde, evde ya da markette kolayca bulabileceğiniz malzemeleri kullanabileceğiniz bir liste hazırladık.
Şimdi gelelim Maraş dondurma tarifinde kullanılacak malzemelere;
5 su bardağı süt,
1 su bardağı toz şeker,
1 tatlı kaşığı saf salep (hazır paketlerde bulunan salepleri kullanmamaya çalışın).
Maraş dondurmasının yapılışı ise şu şekildedir;
Hazırladığınız 5 su bardağı sütü bir tencereye koyarak kaynatmaya başlayın.
Kaynayan süte hazırladığınız şekeri koyarak kaynatmaya devam edin.
Ayrı bir yerde küçük bir kâse içerisinde de olabilir, salebi su ile eritin.
Kaynayan şekerli sütün içerisine erittiğiniz salebi yavaş yavaş dökün ve bir yandan da sütü karıştırmaya devam edin.
Salebin sütün içerisinde tam olarak eriyebilmesi önemlidir. Bu yüzden süte karıştırılan salebin tam olarak eridiğinden emin olana dek karıştırmaya devam edin.
Kaynamış sütü ateşin üzerinden alarak, karıştırarak soğutun.
Yeterli sıcaklığa düşen sütü, dondurucuya koyabileceğiniz bir kaba dökün ve dondurucuya yerleştirin.
15 ya da 20 dk sonra donmaya başlayan karışımı demir bir kaşık yardımı ile karıştırın. Bu işlemi her 20 dk da bir, dondurma sakız kıvamına gelene kadar tekrarlayın.
Dondurma katı kıvama geldiğinde dondurucudan çıkararak servis edebilirsiniz.
Maraş dondurmasını meraklıları ile buluşturan Liva Pastacılık, farklı çeşitleri ve lezzetli dondurmaları ile şubelerinde hizmet vermektedir.
Yine Kahramanmaraş hakkında merak etikleriniz hakkında bilgi için Maraş haberleri sitesini ziyareti ediniz.
