Ev kredileri, araç kredileri, iş yeri kredileri derken kredi çekmek herkes için bir rutin haline geldi. Bu sebeple de biriken kredileri ödemek zorlaştığından genelde vatandaşlar, bankalar tarafından yapılan icra takipleri ile muhatap olmaya başladı. Peki, icra takibi yapılınca hangi mallara icra el koyabilir hangi mallara el koyamaz? Öncelikle malların ve paraya çevrilebilen hakların kural olarak icrası mümkündür. İcra tarafından haczedilemeyen mallar ise kanuna göre istisnai durum teşkil eder.
Yargıtay’a göre haciz işlemleri, borçluyu taciz etmek ya da baskı kurarak ödemeye zorlama amacıyla yapılmamalıdır. Mütevazı ve asgari geçim standardında olan malları lüzumlu eşya kabul edileceğinden bu eşyaları haczedilemez. Borçlu için lüzumlu olan eşyalar fahiş değilse bu durumda bu mallar haczedilemez. Ancak lüzumlu eşyalar fahiş değere sahipse bu durumda borçluya yeterli olan kısmından fazlası haczedilebilir.
İcra İflas Kanunu madde 82’nin farklı fıkralarında nelerin haczedilemeyeceği belirtilmiştir.
hacize konu edilemeyecek durumlar da bulunmaktadır haciz geldi her şeyi topla al olmaz, Aşağıdaki şeyler hacz olunamaz:
1.Devlet malları ile mahsus kanunlarında haczi caiz olmadığı gösterilen mallar,
Devlet malları, kamusal mal da olsa özel mallardan da olsa devlet malları hiçbir şekilde haczedilemez. Devlet mallarından toplum faydalandığı için ve haczedildiği takdirde o malların verdiği hizmetlerden toplum yararlanamayacağı için haczedilemezler. Köprüler, ormanlar, kamusal araziler, parklar, okullar, camiler vb. yerler bu sebepler ile haczedilemeyecektir.
2.Ekonomik faaliyeti, sermayesinden ziyade bedenî çalışmasına dayanan borçlunun mesleğini sürdürebilmesi için gerekli olan her türlü eşya,
İşçilerin bareti, önlüğü, eldiveni ya da çalışırken güvenliğini sağlayan eşyaları, marangozun mesleği için gerekli aletleri, doktorların muayene aletleri haczedilemez. Çünkü herkes ailesinin ya da kendisinin asgari geçimini sağlayacak şekilde çalışıp kazanma hakkına sahiptir. Bu hakka engel olmak haczin amacını aşacaktır. Olaya göre icra memuru borçlunun haczi caiz olan ya da olmayan eşyasına karar verir.
3.Para, kıymetli evrak, altın, gümüş, değerli taş, antika veya süs eşyası gibi kıymetli şeyler hariç olmak üzere, borçlu ve aynı çatı altında yaşayan aile bireyleri için lüzumlu eşya; aynı amaçla kullanılan eşyanın birden fazla olması durumunda bunlardan biri,
Borçlunun evdeki ya da hesabındaki altınlar, paralar, hisse senetleri, bono, çek, antika eşyalar ya da süs eşyaları haczedilebilir. Ancak borçlunun, televizyonu, buzdolabı, çamaşır makinesi, dolabı, derin dondurucusu, yatağı gibi eşyaları haczedilemez. Ancak eğer ki evde birden fazla buzdolabı, aile fertlerinin kullanmadığı birden fazla yatak, dolap hatta televizyon varsa bu durumda fazla olan kısımlar haczedilebilir.
4. Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan arazi ve çift hayvanları ve nakil vasıtaları ve diğer eklenti ve ziraat aletleri; değilse, sanat ve mesleki için lüzumlu olan alat ve edevat ve kitapları ve arabacı, kayıkçı, hamal gibi küçük nakliye erbabının geçimlerini temin eden nakil vasıtaları,
Çiftçilerin mesleğini sürdürebilmeleri ve ailelerine bakabilmeleri için gerekli olan saban, orak, tarlada kullanılan aletler ve bu aletlerin eklentileri haczedilemez. Eğer hamallık yapan ya da taşımacılık yapan kimsenin atı, öküzü ya da eşeği, sepeti, el arabası varsa bu durumda bunlarda haczedilemez. Bu malların haczedilememesindeki sebep, kişinin kendisinin ve ailesinin geçimini devam ettirmek zorunda olmasından ileri gelmektedir.
5. Borçlu ve ailesinin idareleri için lüzumlu ise borçlunun tercih edeceği bir süt veren mandası veya ineği veyahut üç keçi veya koyunu ve bunların üç aylık yem ve yataklıkları,
Haczin amacı, alacaklının alacağını temin etmektir. Alacaklı alacağını alsın diye borçluyu insan onuruna yakışmayacak şekilde mağdur etmeye kanunumuz izin vermemektedir. Bu sebeple de hayvan sahiplerinin bu hayvanlarının 3 aylık yem ve diğer yiyecekleri haczedilemeyecek mallar arasındadır.
6. Borçlunun ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları ve borçlu çiftçi ise gelecek mahsül için lazım olan tohumluğu,
Burada söz konusu mallar borçlunun ve ailesinin zaruri ihtiyaçlarıdır. Burada amaç borçlunun insan onuruna yakışır şekilde borcunu ödeyebilmesi için iki aylık yiyeceğinden ve yakacağından fazlasının alınabilmesidir. Ayrıca çiftçinin ekilecek tohumu da haczedilemeyecektir.
7. Borçlu bağ, bahçe veya meyve veya sebze yetiştiricisi ise kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan bağ bahçe ve bu sanat için lüzumlu bulunan alet ve edevat,
Borçlunun üretici olması durumunda, üretilemeyecek ürünler hem borçluyu hem de ürünlerden faydalananları zararı uğratacağından bu sebeple yetiştiricilikte kullanılan ve zorunlu olan aletler de haczedilemeyecektir. Bahçe ya da budama makası, tarla sürme aletleri vb. gibi
Geçimi hayvan yetiştirmeye münhasır olan borçlunun kendisi ve ailesinin maişetleri için zaruri olan miktarı ve bu hayvanların üç aylık yem ve yataklıkları,
Yine aynı şekilde hayvan yetiştiricilerinin yeter sayıda olan hayvanları ve bu hayvanların 3 aylık yem ve yataklıkları haczedilemeyecektir. Eğer hayvan yetiştiricisinin hayvan sayısı yeterinden fazla ise bu durumda geri kalan kısımları yem ve yataklıklar ile birlikte haczedilecektir. Örneğin; 10 tane koyunu olan bir yetiştiricinin 2 tane (1 erkek- 1 dişi) koyunu bırakılıp diğerleri haczedilebilir. Erkek ve dişinin bırakılması, yetiştiricinin sürünün devamını sağlayabilmesi için gereklidir.
8. Borçlar Kanununun 610 uncu maddesi mucibince haczolunmamak üzere tesis edilmiş olan kaydı hayatla iratlar,
Ölünceye kadar bakma sözleşmeleri ve ömür boyu gelir sözleşmelerinde taraflarca sözleşmede aksi kararlaştırılmadığı sürece bu haklarını alacaklı başka birine devredebilir. Ancak taraflarca aksi kararlaştırılırsa bu hak başkalarına devredilemez. Dolayısıyla da başkalarına devredilemeyen haklar gelir sağlıyorsa bu durumda bu hakların gelirleri haczedilemeyecektir.
9. Memleketin ordu ve zabıta hizmetlerinde malül olanlara bağlanan emeklilik maaşları ile bu hizmetlerden birinin ifası sebebiyle ailelerine bağlanan maaşlar ve ordunun hava ve denizaltı mensuplarına verilen uçuş ve dalış tazminat ve ikramiyeleri, Askeri malüllerle, şehit yetimlerine verilen terfi zammı ve 1485 numaralı kanun hükmüne göre verilen inhisar beyiye hisseleri,
Ordu ve zabıta hizmetleri sebebiyle kendilerine malullük maaşı bağlanan kişilerin maaşları haczedilemez. Gazi ve şehit maaşları haczedilemez. Ordunun hava ve deniz altı mensuplarına verilen tazminat ve ikramiyeler, askeri malullere ve şehit yakınlarına verilen zamlar ile yine ordu mensuplarına verilen hisse ödemeleri de haczedilemeyecektir. Örneğin; OYAK tarafından verilen hisse gelirleri buna örnek olabilir.
10. Bir muavenet sandığı veya cemiyeti tarafından hastalık, zaruret ve ölüm gibi hallerde bağlanan maaşlar,
Belirli bir sandık tarafından verilen yardımlar da haczedilemez. Örneğin; Kızılay, Baro Yardımlaşma Sandığı gibi yerlerin yardımları haczedilemeyecektir. Ayrıca engelli aylığı ve 65 yaş üstü muhtaç ve kimsesiz kişilere bağlanan aylıklar da istense bile haczedilemeyecek mallar arasındadır.
11. Vücut veya sıhhat üzerine ika edilen zararlar için tazminat olarak mutazarrırın kendisine veya ailesine toptan veya irat şeklinde verilen veya verilmesi lazım gelen paralar,
Haksız fiil ya da başka sebeple kişinin vücut bütünlüğünün zarar görmesi sonucu maddi ve manevi tazminat alması durumunda bu gelirler de haczedilemez. Burada maddi tazminat gelir şeklinde aylık olsa bile haczedilemeyecektir. Manevi tazminatın haczedilememesinin sebebi ise, manevi tazminatlar başka kişilere devredilemeyeceğinden dolayısıyla da haczedilemeyecektir. Bu tazminatlar ile mal alındığı takdirde bu mallar da haczedilemeyecektir.
12. Borçlunun haline münasip evi,
Burada haline münasip olma kavramını yetkililer belirlemektedir. Borçlunun kendisi ve ailesinin birlikte kaldığı ev barınma için zorunlu olacak şekilde olmalıdır. Eğer evin değeri ihtiyaç fazlasından fazlaya denk geliyorsa bu durumda ev için bilirkişi tespiti yaptırılır. Borçluya kendine ev alabilmesi için ev alacak kadarı verilmeli ve üstü alacaklıya ödenmelidir. Örneğin; borçlunun evi jakuzili ve havuzlu ise bu durumda borçlunun kalacağı ortalama bir ev bulunur fazlası da alacaklıya kalır.
Şunu unutmamak gerekir ki eğer borçlu kirada oturuyorsa ve evi de kirada ise bu durumda da evi kirada diye haczedilemez. Ancak borçlu evini ipotek ettirmişse bu durumda evi haczedilebilir çünkü kendi iradesiyle haczedilemezliği kaldırmış sayılır. Örneğin; bankalardan kredi alırken evin ipotek ettirilmesinde de bu durum geçerlidir.
13.Öğrenci bursları,
KYK tarafından verilen nakdi yardımlar, burslar ve krediler haczedilemeyecektir.
Yukarıdaki (2), (4), (7) ve (12) numaralı maddelerde sayılan malların kıymetinin fazla olması durumunda, bedelinden haline münasip bir kısmı, ihtiyacını karşılayabilmesi amacıyla borçluya bırakılmak üzere haczedilerek satılır.
Bunlar dışında;
-BDDK’nın malları devlet malı sayıldığından haczedilemez.
-Kooperatif ve Birliklerdeki ortaklık payı haczedilemez.
-Devletin kamu kurum ve kuruluşlarının malları haczedilemez.
Konu hakkında diğer altta bulunan diğer yazılarımızı da göz atabilir siniz..
