Kıskançlık ile mücadele, her şeyden önce onun normal ve anormal boyutu arasındaki farkı iyi bilmekle mümkündür. En kısa tanımıyla kıskançlık; yoğun sevgiden dolayı sakınma isteği veya çekememek, haset, birinin sahip olduğu şeylerden rahatsızlık duyma, onun bu şeylere lâyık olmadığını düşünmemek ve elinden gitmesini istemek şeklinde tanımlanır.
‘Sakınma’ biçimindeki kıskançlığa bir örnek verecek olursak, herkesin eşini diğer hemcinslerinden kıskanmasını buna misal gösterebiliriz. Birini çekememek şeklindeki kıskançlık ise nefret, kin, bencillik, öfke gibi olumsuz duygularla tezâhür eder. Meselâ insanların zenginliğini ve başarısını hazmedememek buna örnektir.
İçindekiler
Kıskançlık Ne Zaman Tehlikeli?
Kıskanmak her insanın doğasında var olan fıtrî bir özelliktir. Dolayısıyla onu tamamen yok etmek mümkün değildir. Birini kıskanıyor ancak ona zarar vermeye çalışmıyorsanız ve bu duyguyu içinizde yaşıyorsanız kıskançlığın tehlikesinden kendinizi koruyabilirsiniz. Fakat kıskançlık duygusu ruhunuzu esir aldıysa, sürekli kıskandığınız kişiyi düşünüyor ve ona bir zarar dokundurmak için elinizden geleni yapmaya çalışıyorsanız maneviyatınız için tehlike çanları çalıyor demektir.
Hayvanlarda bile kıskançlık duygusuna rastlamak mümkündür. Herkes doğal olarak eşini kıskanır. Bu, ona değer verdiğinin bir göstergesidir. Nitekim erkeklerin kıskançlığı dozunda olursa sahiplenme, koruma, sevgi ifadesi olarak kabul görür.
Ancak kıskançlık muhatabının her hareketini sorgulama, devamlı ona hesap sorma, attığı her adımdan haberdar olmayı isteme gibi sağlıksız davranışlara sebebiyet veriyorsa bu durumda güven sorunu yaşanıyor demektir. İnsanların özgürlüğünü kısıtlayan, onlara rahatsızlık veren kıskançlık, kalbin tedavi edilmesi gereken bir hastalığı olarak nitelendirilebilir.
- Ayrıca tıpkı abartılı kıskançlık gibi önemli bir psikolojik sorun olarak karşımıza çıkan pasif agresif kişilik bozukluğu hakkında bilgi edinmek için buraya tıklayabilirsiniz.
Kıskançlık Neden Olur? En Yaygın Kıskançlık Sebepleri
Şüphesiz kıskançlık ile mücadele yolları nedenine göre değişir. Bu durum kuşku veya kurgudan (olmayan bir şeye inanmaktan) kaynaklanabileceği gibi içinde bulunulan rekabet şartlarına da bağlı olabilir.
Kişi, bir başkasında olan manevi yahut maddi değerlerin niye kendisinde de olmadığını sorgulayıp şiddetli bir kıskançlık hâli içine girebilir. Ya da elindekileri kaybetme korkusundan dolayı onlara yönelik aşırı kıskançlık hissedebilir.
Öte yandan kıskançlık davranışı; mekân, zaman ve yaş gibi faktörlere göre de farklı şekilde sergilenir. Örneğin çocukların kardeş kıskançlığıyla yetişkinlerinki bir değildir. Çeşitli tetikleyiciler, bilinç altındaki kıskançlık duygusunun su üzerine çıkmasını ve davranışlara dönüşmesini sağlar.
Söz konusu faktörlerden bazıları şöyle sıralanabilir:
- Aşırı sevgi,
- Kötü yaşam tecrübeleri (Yalnızlık, maddi-manevi kayıplar, duygusal ve fiziksel istismar, terk edilme, yakın birinin ölümü, ağır hastalık süreçleri vb.),
- Evhamlar,
- Aşırı kontrolcülük,
- Mükemmeliyetçilik,
- Ebeveyn-çocuk arasındaki bağlanma sorunları,
- Değersizlik inancı,
- Gerçekçi olmayan beklentiler,
- Aşırı bağlanma,
- Özgüven eksikliği,
- Çocukluğunda ailesi tarafından yeterince sevgiye ve ilgiye mazhar edilmemiş olmak,
- Duygudurum bozuklukları gibi psikolojik rahatsızlıklar,
- Histrionik veya narsist kişilik bozukluğu,
- Aldatılma öyküsü…
Aşırı Kıskançlık ile Mücadele Yöntemleri Nelerdir?
Bunun ilk adımı, kıskançlığa sebebiyet veren tetikleyicilerin farkına varmaktır. Daha sonra kişinin bunlara yönelik önlemler alması ve hastalıklı boyuta varmasını engellemesi gerekir.
Bu çözümlemeyi profesyonel şekilde yapacak olanlar ise psikoloji uzmanlarıdır. Kıskançlık oluşumuna yol açan unsurlar psikoterapi yardımıyla belirlenip uygun çözümlerle ortadan kaldırılır. Bu nedenle kıskançlık duygusunun esiri olduğunu düşünenler, kendisini içten içe yeyip bitiren bu duygunun zincirlerinden kurtulmak isteyenler imkânı varsa bir uzman desteği almaktan geri durmamalıdır.
Bunun yanı sıra kıskançlık nasıl yenilir? Diye merak edenler için şu öneriler de son derece etkilidir:
1. Farkına Varın:
Öncelikle kendinizi dinleyerek işe başlayın. Hangi hisleriniz ve duygularınız sizi kıskançlığa sevk ediyor?
Eski sevgilinizin yeni ilişkisi mi? Arkadaşınızın finansal alanda gösterdiği başarı mı? Toplantılar sırasında etkili konuşup herkesin dikkatini üzerine çeken meslektaşınız mı?
İşte bu gibi sorularla ana faktörü tespit ederseniz kıskançlık ile mücadele yolları daha çabuk işinize yarayacaktır.
2. İç Sesinizi Dinleyin:
Eleştirici iç sesinize kulak vererek kıskançlığın ne tür düşüncelere yol açtığını doğru anlayın. Bunun size kendinizi önemsiz, beceriksiz ve başarısız hissettirip hissettirmediğini belirleyin. Geçmiş hesaplarınız ile şu anki kıskançlığınız arasında bir bağ olup olmadığını kendi içinizde değerlendirin. Bunu yaparken kendinize dürüst olmayı unutmayın.
3. Sakinleşin ve Şeffaf Olun:
Evet, bu adıma geldiyseniz kıskançlık ile başa çıkma yolları meyvesini vermeye başladı demektir… Duygularınızı kabullendikten sonra şimdi sıra, özünüze dönmekte ve kıskançlıkla yüzleşip onunla cengâverce savaşmakta!
İlk etapta kendinizi sakinleştirebilmek için şunları uygulayabilirsiniz:
- Bilinçli nefes egzersizleri, derin-derin nefes alıp verme,
- Açık havada yürüyüş,
- Meditasyon teknikleri,
- Klasik müzik dinlemek vs.
Sakinleştiğinizde göreceksiniz ki, kafanızın içinde öfkeyle bağıran o sesin söylediği şeylere daha temkinli yaklaşıyorsunuz ve aslında ona meydan okuyabilecek gücünüz, cesaretiniz var!
Bunu kaybetmemek için motivasyonunuzu korumaya, özgüveninizi yükseltecek aktivitelerde bulunmaya özen gösterin.
- Önerilen İçerik: Motivasyonu Korumanın 8 Kolay Yolu
4. Harekete Geçmeyin:
Kıskançlık ile mücadele yolları arıyorsanız, bu duygunun gerektirdiği gibi davranmamak için kendinize hâkim olmayı ilk kurallardan biri kabul etmelisiniz. Kıskandığınız kişiye kötü bir şey söylemek istiyorsanız, içinizden ona ummadığı anda bir kötülük yapmak geliyorsa bu düşüncelerden derhal uzaklaşın.
Gözünüzü kıskançlık ve hırsın bürümesine izin vermeyin. Şunu da unutmayın ki, kıskandığınız kişiye yapacağınız her kötülüğün kısa veya uzun vadede mutlaka size bir zararı dokunacaktır. Bunların en ağır olanlarından biri ise vicdan azabı ve pişmanlıktır.
Hayatınızı sömüren, ruhsal sağlığı tehdit eden, ilişkileri bozan kıskançlık ile nasıl mücadele edilir? Artık biliyorsunuz. Öyleyse kalbinizdeki prangaları çıkarmak ve daha özgür olmak için geç kalmayın!
